Küresel Birinci Kat: Finans Ağı'nın Temel Katmanı

Önsöz: Blockchain sektörü, gelecekte insanlığın bütün finans ve para sistemi yapısını etkileyecek olan kamu sektöründen kaynaklanan önemli bir dönüşümle karşı karşıya.

2024 Haziran'ında, Singapur Para Otoritesi resmi olarak "Küresel Birinci Katman: Finansal Ağın Temel Katmanı" başlıklı bir beyaz kitap yayınladı ve Singapur'un önemli bir "merkez bankası blok zinciri" kuracağını duyurdu. Aynı zamanda, Uluslararası İhtiyat Bankası, Çin Halk Bankası ve Hong Kong Para Otoritesi tarafından ortaklaşa geliştirilen "Para Köprüsü Blok Zinciri mBridge" de MVP aşamasına geçti ve uluslararası iş birlikleri için açık davet yaptı.

Daha önce, Uluslararası Ödemeler Bankası 2024 Nisan ayında "Finternet" başlıklı bir makale yayımladı ve tokenleştirme ile ortak defterin gelecekteki taslağını ve vizyonunu açıkladı, merkez bankasının bu dönüşüme yönelik tutumunu belirtti.

Sektör gelişimi, düzenleyici uyum çerçevesine sahip izinli zincir üzerinde tokenleştirilmiş varlıklar yönünde ilerliyor gibi görünüyor. Bu düzlemde, zincir üzerindeki yasal para birimleri olarak CBDC ve tokenleştirilmiş banka mevduatları ana para birimleri haline gelecektir.

Sektörün gelecekteki evrimi ile ilgili bazı görüşler:

1. RWA pisti, giderek güç sahipleri ve geleneksel finans kurumlarının oyunu haline gelecek, saf Web3 için çok fazla fırsat kalmayacak. Temel, uyum ve varlıklarla ilgilidir, teknolojiyle değil.

2. Sınır ötesi ödemeler, uluslararası ticaret, tedarik zinciri finansmanı gibi alanların bu küresel kamu ve özel sektör seferberliği içinde gerçekten uygulanma şansı bulunuyor.

3. Kamu izinli blok zinciri gelecekte muazzam bir patlama yaşayabilir, net yasal düzenlemeler ve hesap verebilirlik, çoğu yatırımcının endişelerini ortadan kaldıracaktır.

4. Merkez bankaları için, CBDC ve tokenleştirilmiş banka mevduatları birincil seçimdir, stabilcoinler ise yapısal kusurlar nedeniyle öncelikli olarak değerlendirilmemektedir.

5. Sektörün gelişmesiyle birlikte, "kumarhane" kültürü her zaman var olacak, ancak sıradan insanlar için fırsatlar o kadar fazla olmayacak, insanlar "bilgisayar" kültürüne daha fazla odaklanacak, teknoloji gelişimini teşvik edecek ve gerçek değerler yaratacaktır.

Giriş

Küresel Birinci Katman (GL1) girişimi, dağıtılmış defter teknolojisine dayalı çok fonksiyonlu paylaşımlı defter altyapısının geliştirilmesini keşfetmektedir ve bu da düzenlenen finansal kurumlar tarafından finans sektörüne yöneliktir. Vizyon, düzenlenen finansal kurumların bu paylaşımlı defter altyapısını kullanarak yargı bölgeleri arasında içsel olarak birlikte çalışabilen dijital varlık uygulamalarını dağıtmasını sağlamaktır. Paylaşımlı defter altyapısının oluşturulması, dağınık likiditeyi serbest bırakacak ve finansal kurumların daha etkili bir şekilde işbirliği yapmasını sağlayacaktır.

GL1'in odak noktası, finansal kuruluşlara, finans sektörünün değer zincirine uygun uygulamaları geliştirmek, dağıtmak ve kullanmak için paylaşılan bir defter altyapısı sağlamaktır. Bu, sınır ötesi ödemeleri ve sermaye piyasası araçlarının sınır ötesi dağıtımını ve uzlaşmasını artırabilir. GL1'in benzersiz yaklaşımının dönüşüm potansiyeli, farklı kullanım durumları için kullanılabilir bir paylaşılan defter altyapısı geliştirmek ve birden fazla finansal varlık ve uygulamayı içeren birleştirilebilir işlemleri destekleyebilme yeteneğinde yatmaktadır, aynı zamanda düzenleyici gerekliliklere de uyum sağlamaktadır.

Finansal kuruluşlar, daha geniş bir finansal ekosistemin yeteneklerinden yararlanarak son kullanıcılar için daha zengin ve daha geniş hizmetler sunabilir ve piyasaya daha hızlı sürülebilirler. GL1'in paylaşımlı defter altyapısı, finansal kuruluşların diğer uygulama sağlayıcılarının yeteneklerinden faydalanarak karmaşık uygulamalar oluşturup dağıtmasına olanak tanıyacaktır. Bu, dijital ve diğer tokenleştirilmiş varlıkların senkronize teslimatını, ödeme uzlaşmaları ve döviz değişimi için ödeme uzlaşmalarını destekleyebilir.

Bu yazıda GL1 girişimi tanıtılmakta ve uygulanabilir yasalara uygun olacak şekilde yönetilen ortak defter altyapısının rolü tartışılmaktadır; bu altyapı evrensel teknik standartlar, ilkeler ve uygulamalarla yönetilmektedir. Kamu ve özel sektör paydaşlarının katılımı, ortak defter altyapısının ilgili düzenleyici gereklilikler ve uluslararası standartlar doğrultusunda kurulmasını ve piyasa taleplerini karşılamasını sağlamak için kritik öneme sahiptir.

Arka Plan ve Motivasyon

Küresel finansal piyasaları destekleyen geleneksel altyapı, onlarca yıl önce geliştirilmiştir ve bu durum, izole veri tabanları, farklı iletişim protokolleri ve özel sistemlerin yanı sıra özel entegrasyonların bakım maliyetlerinin yüksek olmasına yol açmıştır. Küresel finansal piyasalar hala güçlü ve esnek olsa da, sektörün talebi daha karmaşık ve ölçeklenmiş hale gelmiştir. Mevcut finansal altyapının yalnızca kısmi olarak güncellenmesi, karmaşıklık ve değişim hızını yakalamak için yetersiz kalabilir.

Bu nedenle, finans kurumları modern piyasa altyapısını sağlama ve daha otomatik ve maliyet etkin modellerin potansiyelini sunma gibi nedenlerle dağıtık defter teknolojisi gibi teknolojilere yönelmektedir. Ancak, sektör katılımcıları kendi dijital varlık programlarını başlatmış ve farklı teknolojiler ve tedarikçiler seçmişlerdir, bu da birlikte çalışabilirliği sınırlamaktadır.

Sistemler arasındaki birlikte çalışabilirlik kısıtlamaları piyasa parçalanmasına neden oldu, akıcılık uyumsuz altyapılar nedeniyle farklı yerlerde sıkıştı. Akıcılığı farklı yerlerde tutmak, finansman ve fırsat maliyetlerini artırabilir. Ayrıca, farklı altyapıların patlaması ve küresel olarak kabul gören dijital varlıklar ile DLT ile ilgili sınıflama ve standartların eksikliği, finansal kurumların farklı türdeki teknolojilere yatırım yapması ve desteklemesi gerektiğinden, benimseme maliyetlerini artırmaktadır.

Sınırsız sınır ötesi işlemleri gerçekleştirmek ve DLT'nin değerini en üst düzeye çıkarmak için, açıklık ve birlikte çalışabilirlik etrafında tasarlanmış bir uyum altyapısına ihtiyaç vardır. Altyapı sağlayıcıları aynı zamanda, tokenleştirilmiş finansal varlıkların ihraç ve devri ile ilgili uygulanabilir yasalar ve yönetmelikler hakkında bilgi sahibi olmalı ve farklı tokenleştirilmiş yapıların altında oluşturulan ürünlerin düzenleyici muamelelerini anlamalıdır.

Uluslararası Ödemeler Bankası'nın son çalışma belgesi, "finansal internet" ve "birleşik defter" vizyonunu açıklamakta, tokenizasyonun ve bunun sınır ötesi ödemeler ve menkul kıymetlerin takibi gibi uygulamalardaki rolünü daha da desteklemektedir. İyi yönetildiğinde, açık ve bağlı bir finansal ekosistem, daha iyi finansal süreç entegrasyonu aracılığıyla finansal hizmetlerin erişimini ve verimliliğini artırabilir.

Varlık tokenizasyonu deneyleri ve pilot uygulamaları iyi ilerlemelere ulaşmış olmasına rağmen, finansal kurumların dijital varlık ticareti gerçekleştirmek için kullanabileceği finansal ağlar ve teknik altyapı eksikliği, finansal kurumların ticari ölçekte tokenize edilmiş varlıkları dağıtma yeteneklerini sınırlamaktadır. Bu nedenle, tokenize edilmiş varlıkların piyasa katılımı ve ikincil ticaret fırsatları, geleneksel piyasalara kıyasla hala düşüktür.

Model 1: Kamu İzin Gerektirmeyen Blok Zinciri

Şu anda, kamuya açık izin gerektirmeyen blok zincirleri, tüm taraflara açık ve erişilebilir olacak şekilde tasarlandıkları için çok sayıda uygulama ve kullanıcıyı kendine çekmektedir. Temelde, bunlar internetle benzerlik göstermektedir; kamu ağı, ağa katılmak için herhangi bir onay gerektirmeden hızla büyüme kapasitesine sahiptir. Bu nedenle, kamuya açık izin gerektirmeyen blok zincirleri önemli bir potansiyel ağ etkisine sahiptir. Paylaşılan ve açık bir altyapı üzerine inşa edilerek, geliştiriciler mevcut yeteneklerden yararlanabilir ve benzer bir altyapıyı yeniden inşa etme gerekliliği olmaksızın ilerleyebilirler.

Kamuya açık lisanssız ağlar başlangıçta düzenlenmiş faaliyetler için tasarlanmamıştır. Temel olarak özerk ve merkeziyetsizdirler. Bu ağların sorumluluğunu üstlenen herhangi bir yasal varlık yoktur ve performans ve dayanıklılık için yürütülebilir hizmet seviyesi anlaşmaları yoktur; ayrıca işlem işleme konusunda belirsizlik ve garanti eksikliği vardır.

Belirsiz bir hesap verebilirlik, hizmet sağlayıcılarının anonimliği ve hizmet seviyesi anlaşmalarının eksikliği nedeniyle, bu ağlar ek koruma önlemleri ve kontroller olmaksızın düzenlenmiş finansal kurumlar için uygun değildir. Ayrıca, bu tür blok zincirlerinin kullanımıyla ilgili yasal hususlar ve genel yönergeler de belirsizdir. Bu faktörler, düzenlenmiş finansal kurumların bunları kullanmasını zorlaştırmaktadır.

Model 2: Özel İzinli Blok Zinciri

Bazı finansal kuruluşlar, mevcut kamuya açık izinsiz blok zincirinin ihtiyaçlarını karşılamadığını belirlemiştir. Bu nedenle, birçok finansal kuruluş bağımsız özel izinli ağlar ve ekosistemler kurmayı tercih etmektedir.

Bu özel izinli ağlar, geçerli yasa ve düzenleyici çerçevelere göre kuralları, prosedürleri ve akıllı sözleşmeleri uygulamalarını sağlayan teknik özellikler içerir. Ayrıca, kötü niyetli eylemlerle karşılaştıklarında ağın dayanıklılığını sağlamak için tasarlanmışlardır.

Ancak, özel ve izinli ağların artması, eğer birbirleriyle etkileşimde bulunamazlarsa, uzun vadede toptan finansal piyasa likiditesinin daha büyük bir parçalanmasına yol açabilir. Eğer bu sorun çözülmezse, parçalanma finansal piyasalardaki ağ etkisini azaltacak ve piyasa katılımcıları için erişim sorunları, likidite havuzlarının ayrılmasından kaynaklanan artan likidite gereksinimleri ve ağlar arası fiyat arbitrajı gibi sürtüşmelere yol açabilir.

Model 3: Kamu Lisanslı Blok Zinciri

Kamu izinli ağ, katılım koşullarını karşılayan her türlü varlığın katılmasına izin verir, ancak katılımcıların ağ üzerindeki faaliyet türleri sınırlıdır. Finansal kurumlar tarafından finansal hizmetler sektöründe işletilen kamu izinli ağ, açık ve erişilebilir ağın avantajlarını sağlarken, risk ve endişeleri en aza indirebilir.

Bu tür bir ağ, kamu internetine benzer açık ve erişilebilirlik ilkeleri üzerine inşa edilecektir, ancak değer değişimi ağı olarak koruma önlemleri ile donatılacaktır. Örneğin, ağın yönetim kuralları yalnızca düzenlenmiş finansal kuruluşların üye olmasına izin verebilir. İşlemler, sıfır bilgi kanıtları ve homomorfik şifreleme gibi gizliliği artıran teknolojilerle desteklenebilir. Kamu ve izinli ağların kavramı yeni olmamakla birlikte, düzenlenmiş finansal kuruluşlar tarafından büyük ölçekte sunulan bu tür bir ağın örneği henüz mevcut değildir.

GL1 girişimi, ilgili düzenleyici gereklilikler çerçevesinde kamu lisanslı altyapı konsepti de dahil olmak üzere çeşitli ağ modellerini keşfetmeyi ve dikkate almayı amaçlamaktadır. Örneğin, düzenlemelere tabi finansal kurumlar GL1'in düğümlerini işletirken, GL1 platformundaki katılımcılar müşteri tanıma (KYC) kontrollerinden geçecektir.

GL1 inisiyatifi, tokenleştirilmiş finansal varlıkların barındırılması ve finansal değer zinciri boyunca finansal uygulamalar için paylaşılan bir katman altyapısının geliştirilmesini teşvik etmeyi amaçlamaktadır.

GL1'in altyapısı, varlık türlerine karşı tarafsız olacaktır; farklı yargı bölgelerinde ve farklı para birimi nominal değerlerinde ağ kullanıcıları tarafından ihraç edilen tokenleştirilmiş varlıklar ve tokenleştirilmiş para birimlerini destekleyecektir. Bu, işlem süreçlerini basitleştirebilir, otomatik anlık sınır ötesi para transferlerini destekleyebilir ve önceden tanımlanmış koşullara dayalı olarak aynı anda döviz takası ve menkul kıymetlerin hesaplaşmasını kolaylaştırabilir.

Bu altyapı, finansal hizmetler sektörü için finansal kurumlar tarafından geliştirilecek ve aşağıdaki işlevleri sunan bir platform olarak hizmet verecektir:

• Uygulamalar arası senkronizasyon
• Birleştirilebilirlik
• Gizlilik koruma
• Altyapıda tokenleştirilmiş ve/veya ihraç edilmiş varlıkların içsel uygulama uyumluluğu

GL1 işletmesi, bir teknik tedarikçi ve piyasa ile yargı yetkisi arasındaki kamu altyapısı sağlayıcısı olarak hareket edecektir. Çözüm ekosisteminin gelişimini teşvik etmek için, GL1 ayrıca düzenlenmiş finansal kuruluşların aşağıdakileri kapsayan genel bir dijital altyapı üzerinde uygulamalar geliştirmesine, işletmesine ve dağıtmasına destek verecektir:

• İşlem yaşam döngüsü (ilk ihraç, işlem, tasfiye, ödeme, teminat yönetimi, şirket işlemleri vb.)
• Farklı varlık türlerinin ihraç ve ticareti (örneğin, nakit, menkul kıymetler, alternatif varlıklar)

Ana Hedef

Daha verimli bir tasfiye ve ödeme çözümü yaratma vizyonunu gerçekleştirmek ve programlama ile kombinasyon özellikleri aracılığıyla yeni iş modellerini açmak için, GL1 girişimi aşağıdaki alanlara odaklanacaktır:

a) çok işlevli bir ağın oluşturulmasını destekler.

b) Ödeme, sermaye toplama ve ikincil işlem gibi çeşitli uygulamaların dağıtımını sağlar.

c) Tokenleştirilmiş varlıklarla ilgili işlemlerin barındırılması ve yürütülmesi için bir altyapı sağlar. Tokenleştirilmiş varlık, değer veya hakların dijital temsili olup, elektronik olarak transfer edilebilir ve saklanabilir. Tokenleştirilmiş varlıklar, varlık sınıfları arasında (örneğin hisse senetleri, sabit getirili menkul kıymetler, fon payları vb.) veya para (örneğin ticari banka parası, merkez bankası parası) olabilir.

d) Uluslararası alanda ve ağlar arasında GL1 üzerinde geliştirilen ve geliştirilen tokenleştirilmiş varlıklar ve uygulamalar için birlikte çalışabilirliği sağlamak amacıyla uluslararası olarak tanınan evrensel ilkelerin, politikaların ve standartların oluşturulması ve geliştirilmesi teşvik edilmelidir.

Tasarım İlkeleri

Amaçlar için