Kültürel Yıl Dönümü Modeli: Çin ve ABD AI Yapısının Tersine Dönüşünü Ortaya Koyuyor

Son birkaç yılda yapay zeka alanındaki gelişim dinamiklerinde beklenmedik bir değişim meydana geldi. Açık kaynaklı olmayan yapay zeka konusunda, açık kaynaklı olma eğiliminde olduğu düşünülen Amerika, bir avantaj elde etti; her zaman kontrol odaklı olarak görülen Çin ise açık kaynaklı yapay zeka alanında lider konumda. Bu durum, birçok kişinin yerleşik algılarını altüst etti ve teknolojik gelişim ile kültürel tutumlar arasındaki ilişkiye derin bir düşünme sürecini tetikledi.

Bu çelişkili görünen olayı açıklamak için bazı akademisyenler "Kültür ve Politika Yıllık Halkası Modeli"ni önermiştir. Bu model, bir kültürün yeni şeylere olan tutumunun, onun oluşum dönemindeki sosyal atmosferle belirlendiğini ve var olan şeylere olan tutumunun ise esasen inersiyal etkilerle yönlendirildiğini savunur. Bu kültürel tutumlar bir kez oluştuğunda, ağaçların yıllık halkaları gibi değişmesi zor hale gelir.

Tarihsel açıdan bakıldığında, Amerika gerçekten de geçmişte düzenleyici dalgalar yaşamıştır, ancak bu eğilimin zirve dönemi esas olarak 1990'lı yıllara odaklanmıştır. 21. yüzyıla girerken, genel düzenleme durumu giderek güçlenmiştir. Ancak 1990'larda ortaya çıkan internet kültürü, hala özgür ve açık özellikleri korumaktadır; bu köklü fikir, Amerika ve onun etkisi altındaki ülkelerin uzun süreler boyunca nispeten özgür bir internet ortamı yaşamasını sağlamıştır.

Buna karşılık, 2020'li yıllarda giderek olgunlaşan bir teknoloji olarak yapay zeka, gelişim biçimi farklı kültürel etkilere maruz kalmıştır. Yapay zeka alanında Amerika önde giderken, Çin geri planda kalmıştır. Farkı kapatmak için Çin, "ürünleştirilmiş rakiplerin avantajlarını tamamlayan" bir strateji benimsemiştir ki bu da geliştirici topluluğunun artan açık kaynak tercihiyle tam bir uyum içindedir. Bu nedenle, Çin yapay zeka alanında oldukça dost bir açık kaynak ortamı oluşturmuştur, ancak bu açık tutumun esasen yapay zeka alanıyla sınırlı kaldığı ve diğer teknolojik alanlarda hâlâ nispeten kapalı bir özellik gösterdiği görülmektedir.

Bu fenomen bize şunu anlatıyor: Bir kültürel anlayış yerleştiğinde, onu değiştirmek oldukça zor olacaktır. Buna karşılık, yeni davranış kalıpları yaratmak ve onların oluşum aşamasında iyi normlar ve kültürel temeller oluşturmak daha etkili bir yöntem olabilir. İşte kripto para ve Web3 alanının cazibesi tam olarak burada yatıyor: Mevcut önyargılardan fazla kısıtlanmadan, yeni olasılıkları özgürce keşfedebileceğimiz nispeten bağımsız bir teknoloji ve kültür ortamı sunuyorlar.

Bu hızlı değişim çağında, belki de köklü eski düşünceleri değiştirmek için çaba sarf etmemize gerek yoktur; bunun yerine yeni "ağaç türlerini" yetiştirerek, tüm teknik ekosisteme yeni bir canlılık katabiliriz. Bu yaklaşım sadece teknik yenilikler için değil, sosyal normların deneyimi ve keşfi için de geçerlidir. Çevrimiçi veya çevrimdışı topluluklar aracılığıyla, yeni kültürel tutumları şekillendirme fırsatına sahibiz ve gelecekteki gelişmeler için daha açık ve kapsayıcı bir zemin oluşturabiliriz.