Bán lẻ và sàn giao dịch: Cuộc chiến giữa lý tưởng và thực tế trong thị trường tiền điện tử

Năm 2021, các nhà đầu tư bán lẻ Mỹ đã có một cuộc đối đầu gay gắt với các tổ chức bán khống Phố Wall xung quanh GameStop. Hai năm sau, ngành công nghiệp mã hóa lại diễn ra một kịch bản tương tự. Một cá voi đã gần như khiến một sàn giao dịch phi tập trung chịu thiệt hại gần 2,3 triệu đô la.

Đây không chỉ là một sự cố lỗ hổng kỹ thuật đơn giản, mà còn liên quan đến cuộc khủng hoảng phi tập trung, sự thỏa hiệp về quan điểm, và cuộc đấu tranh gay gắt giữa các bên lợi ích trong hệ sinh thái giao dịch mã hóa. Hãy cùng nhau nhìn lại sự kiện này và thảo luận xem ai là người chiến thắng cuối cùng.

Bán lẻ ép giá, sàn giao dịch cắt lỗ

Một đồng token JellyJelly đã trải qua một đợt ép giá ngắn hạn, tăng vọt 429% chỉ trong vòng một giờ. Sau đó, một sàn giao dịch đã tiếp quản vị thế bán khống của một trader sau khi anh ta tự tiết lộ, một thời gian đã lỗ hơn 12 triệu USD.

Tình hình khẩn cấp: Nếu JellyJelly tăng lên 0.15374, sàn giao dịch này sẽ đối mặt với 230 triệu đô la Mỹ bị thua lỗ toàn bộ. Với việc vốn tiếp tục chảy ra, giá thanh lý của JellyJelly liên tục giảm, tạo thành vòng lặp xấu.

Kẻ tấn công đã tận dụng chính xác bốn điểm yếu lớn của hệ thống:

1. Tài sản không thanh khoản thiếu hạn chế vị thế thực tế
2. Cơ chế phòng ngừa thao túng của oracle còn yếu
3. Hệ thống kế thừa vị trí tự động
4. Thiếu cơ chế ngắt mạch

Đây không chỉ là thao tác giao dịch, mà còn là một cú đánh chính xác vào điểm yếu của hệ thống, đẩy nền tảng vào tình thế tiến thoái lưỡng nan: hoặc phải đối mặt với rủi ro thua lỗ lớn, hoặc can thiệp vào thị trường vi phạm nguyên tắc phi tập trung.

Cảm xúc thị trường đạt đỉnh, nhiều nhà đầu tư bán lẻ tham gia tấn công. Một số nhân vật nổi tiếng kêu gọi các sàn giao dịch khác tham gia, dẫn đến giá JellyJelly lại biến động.

Các nhà đầu tư bán lẻ nghĩ rằng chiến thắng đã gần kề, thì sàn giao dịch này đột ngột khởi động cuộc bỏ phiếu khẩn cấp, gỡ bỏ token liên quan. Quyết định này nhanh chóng đạt được "thỏa thuận", nền tảng ngay lập tức phát hành thông báo, tuyên bố ủy ban quản trị can thiệp và gỡ bỏ tài sản, buộc phải dập tắt cuộc tranh cãi này.

Khủng hoảng lý tưởng của sàn giao dịch phi tập trung

Sự kiện này đã phơi bày lỗ hổng lớn của sàn giao dịch phi tập trung: cho phép mở vị thế lớn trên các đồng tiền có vốn hóa nhỏ và thanh khoản thấp, trong khi độ sâu của thị trường không thể hỗ trợ khối lượng giao dịch lớn như vậy. Khi bị ép giá, thanh khoản sụp đổ, cơ chế thanh lý trở nên vô nghĩa.

Nền tảng này lẽ ra phải đóng vai trò trung lập, nhưng đã thay đổi quy tắc khi tình hình bất lợi. "Sự đồng thuận" được thông qua trong vòng hai phút, sự can thiệp khẩn cấp của ủy ban quản trị, những hành động này nhanh hơn nhiều so với nhiều sàn giao dịch tập trung, đã dấy lên nghi ngờ về bản chất của "phi tập trung".

Mâu thuẫn giữa triết lý phi tập trung và hiệu quả vốn

Sàn giao dịch phi tập trung dường như có lợi thế hơn về mặt an toàn, vì người dùng có thể hoàn toàn kiểm soát tài sản của mình. Tuy nhiên, chúng thường không bằng sàn giao dịch tập trung về tính thanh khoản, độ sâu giao dịch và trải nghiệm người dùng.

sàn giao dịch phi tập trung cung cấp trải nghiệm người dùng tốt hơn và độ sâu thị trường cao hơn, nhưng người dùng cần tin tưởng vào nền tảng để quản lý tiền, điều này mang lại rủi ro an ninh tiềm ẩn.

Sự kiện này chính là một ví dụ điển hình về xung đột giữa lý tưởng phi tập trung và hiệu quả vốn. Theo đuổi sự phi tập trung tuyệt đối có thể ảnh hưởng đến hiệu quả vốn, trong khi theo đuổi hiệu quả cao nhất thường cần một mức độ kiểm soát tập trung nhất định.

Thị trường tiền điện tử của tương lai

Trong tương lai, sàn giao dịch phi tập trung có thể áp dụng mô hình "một phần tập trung + quy tắc minh bạch + can thiệp khi cần thiết", thay vì theo đuổi sự phi tập trung cực đoan hoặc hoàn toàn tập trung.

Sàn giao dịch tập trung cũng đang chuyển mình, thông qua việc tích hợp chức năng ví Web3, vừa giữ lại những lợi thế của giao dịch tập trung, vừa cung cấp cho người dùng nhiều lựa chọn kiểm soát tài sản hơn. Nhiều sàn giao dịch nổi tiếng đã bắt đầu quá trình chuyển đổi này, cố gắng tìm kiếm sự cân bằng giữa tiện lợi và an toàn.

Trong tương lai, chúng ta có thể thấy nhiều giải pháp "phi tập trung có biên giới" và "tập trung minh bạch" cùng tồn tại. Những nền tảng có thể tìm ra điểm cân bằng tối ưu giữa tính minh bạch, an ninh và hiệu quả sẽ nổi bật trong cuộc cạnh tranh khốc liệt trên thị trường.

Giai đoạn tiếp theo của giao dịch mã hóa có thể là sự hòa hợp của lợi thế, chứ không phải sự đối lập của các ý tưởng. Sự kết hợp giữa hiệu quả của sàn giao dịch tập trung và tính minh bạch của sàn giao dịch phi tập trung có thể trở thành hướng phát triển mới của ngành.