Sự khác biệt trong quy định được phơi bày khi MiCA của EU được thực hiện ban đầu, việc phê duyệt nhanh chóng của Malta gây tranh cãi

Chỉ sau vài tuần thực hiện luật quy định thị trường tài sản tiền điện tử của Liên minh Châu Âu ( MiCA ), quốc gia nhỏ ở Nam Âu là Malta đã cấp giấy phép cho nhiều sàn giao dịch hàng đầu, gây ra sự nghi ngờ trong ngành về tốc độ và mức độ nghiêm ngặt của quy trình phê duyệt. Các doanh nghiệp sở hữu giấy phép MiCA có thể tự do hoạt động trong 30 quốc gia thuộc Khu vực Kinh tế Châu Âu, điều này đã biến Malta trở thành điểm đến hàng đầu của các gã khổng lồ tiền điện tử khi mở rộng sang Châu Âu.

Luật Tài sản Tài chính Ảo được Malta ban hành vào năm 2018 (VFA) đã đặt nền tảng cho việc chuyển tiếp suôn sẻ sang hệ thống MiCA. Khung pháp lý quy định rằng các doanh nghiệp sở hữu giấy phép VFA trước ngày 30 tháng 12 năm 2024 sẽ được hưởng quyền truy cập nhanh vào MiCA và đủ điều kiện được phê duyệt trước. Cơ quan quản lý địa phương cho biết, hệ thống nội địa trưởng thành có thể giúp các doanh nghiệp hiện tại nhận được sự phê duyệt nhanh hơn.

Tuy nhiên, khả năng thích ứng nhanh chóng của Malta với những thay đổi trong quy định, mặc dù mang lại thuận lợi cho các doanh nghiệp, nhưng cũng dấy lên nghi vấn về bản chất của việc quản lý. Một số chuyên gia chỉ ra rằng, các khu vực tài phán quy mô nhỏ thực sự có khả năng thích ứng nhanh hơn với những thay đổi trong quy định, nhưng lại đặt câu hỏi liệu việc phê duyệt nhanh chóng có đi kèm với năng lực thực thi tương ứng hay không. Họ nhấn mạnh rằng, cơ chế quản lý liên tục và các đội ngũ thực thi tiền mã hóa chuyên nghiệp mới là điều quan trọng.

Một số nền tảng giao dịch tiền điện tử đã nhận được sự phê duyệt nhanh chóng về MiCA từ Malta. Tuy nhiên, đáng lưu ý là một nền tảng giao dịch đã đạt được thỏa thuận hòa giải 500 triệu đô la với Bộ Tư pháp Hoa Kỳ chỉ một tháng sau khi nhận được sự phê duyệt. Cơ quan quản lý Malta đã phản hồi rằng họ áp dụng nguyên tắc phê duyệt dựa trên rủi ro, nhấn mạnh "đánh giá thận trọng dựa trên thông tin tại thời điểm đó, cân bằng giữa hiệu quả và rủi ro".

Các cơ quan quản lý ở Pháp và một số quốc gia khác bày tỏ lo ngại về việc phê duyệt MiCA, cảnh báo rằng có nguy cơ "thông qua nhanh". Họ kêu gọi tăng cường phối hợp của Cơ quan Quản lý Chứng khoán và Thị trường Châu Âu (ESMA) để ngăn chặn việc các doanh nghiệp chọn địa điểm phê duyệt lỏng lẻo nhất. Quy trình cấp phép của MiCA gặp vấn đề về tính minh bạch, tiêu chuẩn phê duyệt giữa các quốc gia thành viên có sự khác biệt đáng kể. Một số chuyên gia chỉ ra rằng Pháp tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn của ESMA, trong khi các quốc gia như Malta cấp giấy phép khi các quy định kỹ thuật chưa hoàn thiện, thậm chí tạo ra quy trình "phê duyệt trước" không được MiCA ủy quyền.

Sự khác biệt trong quy định này dẫn đến sự thiên lệch rõ ràng trong sự lựa chọn của các doanh nghiệp: Pháp chỉ chấp thuận 3 nhà cung cấp dịch vụ tài sản tiền điện tử (CASP), tiêu chuẩn nghiêm ngặt của họ đã khiến một số nền tảng giao dịch lớn từ bỏ thị trường Pháp. Các cơ quan quản lý EU đang tiến hành kiểm tra Malta, ESMA đã khởi động "đánh giá đồng cấp" đối với một quốc gia thành viên có quy định lỏng lẻo.

Người phụ trách chính sách của Ủy ban Đổi mới Crypto Liên minh Châu Âu chỉ ra rằng sự phản đối của Pháp đối với mô hình phê duyệt nhanh phản ánh mâu thuẫn cơ bản trong việc thực hiện MiCA của Liên minh Châu Âu: vấn đề cân bằng giữa tập trung quản lý và quyền tự chủ của các quốc gia thành viên. Ông đã đặt ra câu hỏi quan trọng: "Liên minh Châu Âu nên chọn quyết định tập trung theo kiểu liên bang để đối phó với Trung Quốc và Mỹ, hay giữ nguyên sự phi tập trung tôn trọng lợi thế chuyên môn của các quốc gia?"

Ngoài tranh cãi về sự tập trung quản lý, cuộc chiến pháp lý giữa Malta và Ủy ban châu Âu về "chương trình đầu tư lấy quốc tịch" gần đây đã trở nên gay gắt. Tòa án tối cao châu Âu đã phán quyết rằng chương trình "thị thực vàng" bán quyền công dân EU cho các nhà đầu tư của đất nước này là bất hợp pháp. Ủy ban châu Âu cho rằng chương trình này mở ra cánh cửa cho rửa tiền, trốn thuế và tham nhũng.

Tổng thể mà nói, hệ thống quy định về tiền điện tử của EU đã bộc lộ những khác biệt và mâu thuẫn rõ rệt trong giai đoạn đầu thực hiện MiCA. Cách cân bằng lợi ích của các quốc gia thành viên trong khi đảm bảo hiệu quả quản lý sẽ là thách thức quan trọng mà EU phải đối mặt trong tương lai.