Từ container đến Stablecoin: Tiêu chuẩn thay đổi thế giới

Tác giả: Liu Honglin

Vào ngày 26 tháng 4 năm 1956, tại cảng Newark, một tàu chở dầu cũ mang tên "Ideal X" từ từ rời cảng. Trong khoang của nó, không có vàng, dầu mỏ hay những nhân vật quan trọng, mà chỉ có 58 chiếc hộp kim loại đóng kín cùng kích thước. Khoảnh khắc này, nhân loại lần đầu tiên chứng kiến ý nghĩa thực sự của "container".

Không có đám đông chào đón, cũng không có báo chí đưa tin. Nhưng các nhà sử học nhìn lại sau này đã khẳng định rằng ý nghĩa của ngày này không thua kém gì tiếng ầm ầm của máy hơi nước hay sự ra đời của Internet. Chiếc hộp kim loại này không phải là hàng hóa bản thân, nhưng lại tái cấu trúc cách thức lưu thông hàng hóa; nó không rút ngắn khoảng cách giữa các đại dương, nhưng đã hoàn toàn tổ chức lại cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu.

Và sau vài chục năm, trong thế giới số xa xôi, một "tiêu chuẩn" khác đang âm thầm nổi lên. Mục tiêu của nó cũng không phải là thay đổi bản chất của tiền tệ, mà là mang lại một giao diện thống nhất cho sự lưu thông tiền tệ toàn cầu. Hôm nay, chúng ta vẫn không thể xác định liệu nó có thể đạt được vị thế như "container" hay không, nhưng nó đã sở hữu tất cả các điều kiện của một phát minh vĩ đại: bị hiểu lầm, bị kháng cự, bị đánh giá thấp - nhưng lại đang thay đổi thế giới.

Một thế giới được thay đổi bởi một chiếc hộp thiếc

Thập niên 1950, vận tải hàng hải toàn cầu là một vùng hỗn loạn.

Các quốc gia, cảng và công ty khác nhau sử dụng các loại container, cấu trúc cảng và quy tắc bốc dỡ khác nhau. Mỗi cuộc vận chuyển quốc tế đều là một cuộc đàm phán và thỏa hiệp đa ngôn ngữ, đầy sự hiểu lầm, trì hoãn và chi phí.

Lúc đó, việc chất hàng lên một con tàu cần đến hàng trăm công nhân bến cảng làm việc suốt ba ngày hoặc thậm chí lâu hơn để đưa từng bao từng thùng hàng hóa lên tàu. Còn việc dỡ hàng thì còn là một cơn ác mộng: hàng hóa thường bị để sai chỗ, rơi rớt, thậm chí bị đánh cắp. Mỗi lần chuyển hàng tại cảng, có nghĩa là phải mở thùng và chất lại, tỷ lệ hư hỏng hàng hóa lên đến hơn 8%, chi phí lao động cao đến kinh ngạc.

"Khởi đầu của lý tưởng X", chỉ với 58 cái thùng. Nhưng cuộc cách mạng hiệu quả mà nó mang lại không thể bị bỏ qua. Theo dữ liệu từ Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD), sau khi áp dụng vận chuyển bằng container, chi phí bốc dỡ giảm mạnh từ 5.86 USD mỗi tấn xuống còn 0.16 USD, với tỷ lệ giảm hơn 97%. Thời gian vận chuyển cũng được rút ngắn từ vài tuần xuống chỉ còn vài ngày. Thời gian làm việc tại cảng được rút ngắn từ 72 giờ xuống dưới 8 giờ, tỷ lệ quay vòng tăng hơn 8 lần.

Cấu trúc việc làm đã thay đổi một cách mạnh mẽ hơn nữa. Cảng New York đã sử dụng 1,4 triệu ngày công vào năm 1963, nhưng đến năm 1975 con số này giảm xuống còn 127.000 ngày công, giảm 91%. Cả một ngành công nghiệp đã được định nghĩa lại.

Con người không còn là nhân vật chính, tiêu chuẩn trở thành trật tự.

Cấu trúc thương mại toàn cầu cũng đã thay đổi theo. Vào những năm 1970, ISO đã chấp nhận container 20 feet và 40 feet làm tiêu chuẩn thống nhất quốc tế, các cảng biển, xe tải, kho bãi và tàu thuyền trên toàn cầu đã được tái cấu trúc xung quanh hai kích thước này. Sự cạnh tranh giữa các công ty vận tải đã chuyển từ việc dựa vào sức người sang cạnh tranh về hiệu quả và mạng lưới.

Các nhà nghiên cứu như Bernhofen đã ước tính rằng việc container hóa đã làm tăng 790% giá trị thương mại song phương giữa các quốc gia tham gia, trong khi bất kỳ hình thức hiệp định thương mại tự do nào vào thời điểm đó chỉ tăng 45%. Đây không phải là phóng đại, mà là thực tế lịch sử. Kỳ tích xuất khẩu của Trung Quốc, sự trỗi dậy của sản xuất ở Đông Nam Á, và mô hình chuỗi cung ứng toàn cầu của Walmart đều là những gì được tạo ra gián tiếp từ chiếc hộp kim loại đó.

Một quốc gia có thể không có cảng, nhưng không thể không tương thích với container; một nhà máy có thể không có thương hiệu, nhưng không thể không hiểu quy trình vận chuyển container.

Chiếc hộp kim loại này, đã mất hai mươi năm để tái cấu trúc toàn bộ logic sản xuất và phân phối của trái đất.

Stablecoin bị hiểu lầm: "Container" trong thế giới số

Stablecoin, ngay từ khi ra đời đã được coi là "không có giá trị công nghệ".

Trong mắt những người đam mê công nghệ, nó không phải là đổi mới, trong mắt những tín đồ Bitcoin, nó không đủ "phi tập trung". Còn trong mắt những nhà quản lý tài chính truyền thống, nó làm rối loạn trật tự, trốn tránh sự giám sát, là một "khu vực xám".

Nhưng điều nó đang làm chính là nhúng tính thanh khoản của Internet vào một tiêu chuẩn tiền tệ có thể đồng thuận.

Nếu như Bitcoin mang đến những nỗ lực phi tập trung hóa quyền lực tiền tệ, thì stablecoin mang lại sự chuẩn hóa quy trình giao dịch và tối ưu hóa hiệu suất. Stablecoin không có mục tiêu quản lý vĩ mô như tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương, cũng không giống như DeFi khám phá ranh giới giữa rủi ro và lợi nhuận. Nó chỉ làm một điều: cho phép "tiền ổn định" có thể lưu thông giống như mã.

Vấn đề này, hiệu quả vượt xa mong đợi.

Đến năm 2025, tổng giao dịch trên chuỗi stablecoin toàn cầu sẽ vượt qua 27 triệu tỷ USD, gần đạt tổng số hàng năm của hệ thống thanh toán thẻ ngân hàng toàn cầu. Trong đó, Tether (USDT) chiếm gần 60%, giá trị vốn hóa thị trường vượt 155 tỷ USD.

Ưu điểm của stablecoin không nằm ở giá trị của đồng coin mà nằm ở tính thanh khoản trên chuỗi của nó. Nó đã kết nối các tình huống thanh toán xuyên chuỗi, xuyên quốc gia và xuyên tài khoản, giúp một nhà xuất khẩu trái cây ở Uganda có thể nhận được tiền trong vòng 5 phút, mà không cần chờ đợi 5 ngày sau mới nhận được chuyển khoản ngân hàng.

Theo dữ liệu từ McKinsey và Chainalysis, phí giao dịch thanh toán xuyên biên giới của stablecoin chỉ còn 0,01 đô la, so với mức phí trung bình 6,6% của SWIFT truyền thống và thời gian nhận tiền từ 3-7 ngày, cả về chi phí và hiệu suất đều là sự cải thiện đáng kể.

Và ý nghĩa có cấu trúc hơn là tài chính bao trùm.

Trên toàn thế giới có hơn 1,7 tỷ người lớn không có tài khoản ngân hàng, nhưng hầu hết mọi người đều có điện thoại thông minh. Ví + stablecoin = tài khoản ngân hàng đơn giản. Bạn không cần KYC, không cần điểm tín dụng, chỉ cần có một địa chỉ USDT, bạn có thể nhận tiền, chuyển khoản, đầu tư. Ở những quốc gia như Nigeria, Venezuela, Argentina, stablecoin gần như là tiền tệ thay thế - nó là neo tỷ giá, là nơi trú ẩn chống lạm phát, là một lựa chọn trật tự cho tiền tệ dân gian.

Trong thời gian chiến tranh Ukraine, stablecoin đã trở thành "tiền mặt số" cho những người tị nạn, thực hiện quyên góp, phân phát và mua sắm qua Telegram Bot, hoàn toàn không phụ thuộc vào bất kỳ chính phủ hay ngân hàng nào.

Từ thanh toán xuyên biên giới, chuyển tiền, trả lương, đến việc thanh toán hợp đồng trên chuỗi Web3, rồi đến tài khoản thanh toán thông minh do AI đại diện, stablecoin đang trở thành "container số" của thế giới này - nó không phải là tiêu đề của cuộc cách mạng tài chính, nhưng nó là "bệ phóng" cho dòng chảy của hệ thống tài chính.

Tại sao "tiêu chuẩn" lại thay đổi thế giới, chứ không phải "công nghệ"

Tại sao các cuộc cách mạng công nghệ thường là "im lặng"? Tại sao những điều thực sự tái cấu trúc trật tự thế giới không phải là những đổi mới chói lóa mà là những "tiêu chuẩn" lặng lẽ len lỏi vào từng kẽ hở của hệ thống?

Bởi vì tiêu chuẩn không phải là phát minh, nó là trật tự.

Công nghệ có thể là đóng, cục bộ, trong khi tiêu chuẩn phải được chia sẻ và cấp hệ thống. Nó không dựa vào hiệu suất vượt trội, mà dựa vào sự chấp nhận rộng rãi.

Container không phải là công nghệ cao, nhưng vì nó "ai cũng có thể sử dụng", nó đã trở thành nền tảng của vận chuyển toàn cầu. Nó không phải là sản phẩm của một công ty, mà là lớp giao diện của toàn bộ ngành công nghiệp. Hơn 90% thương mại quốc tế toàn cầu ngày nay vẫn phụ thuộc vào container tiêu chuẩn để hoàn thành logistics.

Stablecoin cũng đang đi theo một con đường tương tự: nó không phải là chiến thắng của một giao thức nào đó, mà là quá trình một tiêu chuẩn thanh khoản chung dần dần được công nhận chính thống. Nó không phải là điểm kết thúc của sự đổi mới, mà là điểm khởi đầu của trật tự mới. Đó mới là sức mạnh thực sự của tiêu chuẩn - cho phép những người và hệ thống không tin tưởng có thể hợp tác mà không cần thương lượng.

bị đánh giá thấp hiện tại, tương lai được định hình

Chúng ta đang đứng ở "năm 1956" trong lịch sử của stablecoin.

Nó vẫn chưa trở thành tiêu chuẩn chính thống toàn cầu. Các cơ quan quản lý ở nhiều quốc gia vẫn đang cân nhắc tính hợp pháp của nó; tài chính truyền thống vẫn coi nó là "công cụ tạm thời"; phần lớn người dùng vẫn không rõ họ đang sử dụng USDT, USDC, hay DAI.

Nhưng trật tự đã âm thầm thay đổi.

Hồng Kông đã thông qua "Quy định về Stablecoin", Mỹ cũng đang thúc đẩy phát hành tuân thủ. Các gã khổng lồ thanh toán như Visa, Mastercard, Stripe đều tuyên bố tương thích với stablecoin. Chipper Cash ở châu Phi, Bitso ở Mỹ Latinh, trở thành ngân hàng số chủ yếu dựa vào stablecoin.

Từ tiền điện tử đến thanh toán, từ thanh toán đến ứng dụng, từ ứng dụng đến tầng giao thức - stablecoin đang trở thành "giao diện chung của nền kinh tế internet toàn cầu". Và lý do nó có tiềm năng này không phải vì nó phức tạp, mà vì nó đủ đơn giản, đủ phổ biến, đủ trung lập.

Nó có thể không thay thế tiền tệ của ngân hàng trung ương, nhưng có thể trở thành "giao thức thanh toán cơ bản" cho sự hợp tác và lưu thông giá trị giữa các hệ thống mới như Web3, AI, IoT.

Chúng ta cuối cùng sẽ hiểu rằng, cái thay đổi thế giới không phải lúc nào cũng là phát minh sáng tạo nhất, mà thường là "tiêu chuẩn" ít được chú ý nhất.

Container không thay đổi động lực của tàu, nhưng nó đã thay đổi cách thức vận chuyển hàng hóa trên toàn thế giới. Container không tiêu diệt cảng, nhưng đã làm cho cảng trở nên hiệu quả.

Stablecoin cũng sẽ không thay thế ngân hàng, nhưng nó cho phép "các chức năng ngân hàng" trở thành một tùy chọn mã nguồn mở. Stablecoin không tái cấu trúc bản chất của tiền tệ, nhưng nó có thể tái cấu trúc ranh giới của thanh toán, hợp tác và bao phủ tài chính.

Mạng lưới thanh toán toàn cầu trong tương lai có thể được dệt nên từ các thuật toán, hợp đồng thông minh và cơ chế đồng thuận, và đơn vị lưu thông cơ sở của nó có thể chính là những "container" số được định nghĩa bằng mã.

Nó âm thầm, nhưng lại khuấy động thế giới.

Xem bản gốc
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
  • Phần thưởng
  • Bình luận
  • Chia sẻ
Bình luận
0/400
Không có bình luận
Giao dịch tiền điện tử mọi lúc mọi nơi
qrCode
Quét để tải xuống ứng dụng Gate
Cộng đồng
Tiếng Việt
  • 简体中文
  • English
  • Tiếng Việt
  • 繁體中文
  • Español
  • Русский
  • Français (Afrique)
  • Português (Portugal)
  • Bahasa Indonesia
  • 日本語
  • بالعربية
  • Українська
  • Português (Brasil)